ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਓਮ ਬਿਰਲਾ ਨੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਲਈ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਦਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਦੌਰਾਨ ਕੋਈ ਵੀ ਟਿੱਪਣੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਤਬਦੀਲੀ 24 ਅਤੇ 25 ਜੂਨ ਨੂੰ 18ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲਾਏ ਗਏ ਨਾਅਰਿਆਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਆਈ ਹੈ।
ਸਦਨ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਖਾਸ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ‘ਸਪੀਕਰ ਤੋਂ ਨਿਰਦੇਸ਼’ ਦੇ ਅੰਦਰ ‘ਹਿਦਾਇਤ 1’ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਧਾਰਾ ਜੋੜੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁਣ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਫਾਰਮੈਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਦੇ ਸਮੇਂ ਨਾ ਤਾਂ ਨਾਅਰੇਬਾਜ਼ੀ ਕਰ ਸਕਣਗੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੀ ਸਹੁੰ ‘ਚ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਸਕਣਗੇ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ (ਸੱਤਰਵੇਂ ਸੰਸਕਰਣ) ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮ 389 ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਨਿਯਮ 389 ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼-1 ਵਿੱਚ ਕਲਾਜ਼-2 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਕਲਾਜ਼-3 ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਤੀਜੀ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਤ ਫਾਰਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਸਹੁੰ ਚੁਕੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਗਾਹਕੀ ਕਰੇਗਾ। ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸਹੁੰ ਦੇ ਅਗੇਤਰ ਜਾਂ ਪਿਛੇਤਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਸਮੀਕਰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ।
ਸੰਸਦੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰੀ ਕਿਰਨ ਰਿਜਿਜੂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਮੌਕੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਆਸੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਲਈ ਕੀਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਅਰਿਆਂ ਕਾਰਨ 24 ਅਤੇ 25 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਵਿਚਾਲੇ ਸ਼ਬਦੀ ਜੰਗ ਛਿੜ ਗਈ ਸੀ। ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਰਾਖਵੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ‘ਜੈ ਸੰਵਿਧਾਨ’ ਅਤੇ ‘ਜੈ ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰ’ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਲਾਏ। ਇਕ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ‘ਜੈ ਫਲਸਤੀਨ’ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਵੀ ਲਗਾਇਆ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਕਈ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ। ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰੋ-ਟੈਮ ਸਪੀਕਰ ਵੱਲੋਂ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਫਾਰਮੈਟ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
